Norbert Wiener

Lohankhapedia (自由的百科全書) 欲共你講..。
跳至導覽 跳至搜尋
Norbert wiener.jpg

Norbert Wiener (1894

()11

(goe̍h)26

(ji̍t)

()Missouri

美國 (Bí-kok)1964年3月18日Stockholm

瑞典 (Sūi-tián))

()美國

數學家 (sò͘-ha̍k-ka)

(I)

控制論 (Khòng-chè-lūn)

(ê)

創始人 (chhòng-sí-jîn)

伊佇密蘇 (Bi̍t-so͘) () (chiu)哥倫比亞 (Ko-lûn-pí-a)出世 (chhut-sì)父親 (hū-chhin) () (ò͘)維納 (ûi-la̍p)波蘭 (pho-lân) (che̍k)猶太 (iû-thài)移民 (î-bîn)母親 (bó-chhin) (tek)國籍 (kok-che̍k)有太人 (iú-thài-lâng)里奧 (Lí-ò)哈佛大學 (ha-hu̍t-tāi-ha̍k)斯拉夫 (su-lá-hu)語族 (gí-cho̍k)講師 (káng-su),伊 (ēng) (chū) (chhòng)高壓 (ko-ap)方法 (hong-hoat)培育 (poê-io̍k) (lo̍k) (peh) (te̍k) (pîn)伊的天份 (thian-hūn) (koh)加上 (ka-siōng)父親的培育,伊成做 (chiâⁿ-choè)神童 (sîn-tông)。 1903年,伊開始 (khai-sí)學校 (ha̍k-hāu)讀冊 (tha̍k-chheh); 1906年 (12 (hoè)) ,高中 (ko-tiong)畢業 (pit-gia̍p)同年 (tâng-nî)9 (ge̍h) (ji̍p) (to̍k) (thah)夫西 (hu-si)學院 (ha̍k-īⁿ)修讀 (siu-tāu)數學 (sò͘-ha̍k); 1909年 (15歲) () (í)取得 (chhú-tit)學士 (ha̍k-sū)學位 (ha̍k-ūi),入 (to̍k)哈佛大學研究 (gián-kiù)動物學 (tōng-bu̍t-ha̍k) (chi̍t)了後 (liáu-āu) (óng) (khang)對按奶 (tùi-án-ne) ()大學 (tāi-ha̍k)轉就 (tńg-tiō)哲學 (tiat-ha̍k)。 1912年, 18歲的伊取得數理 (sò͘-lí)邏輯 (lô-chip)博士 (phok-sū)學位。

伊kàau英國 (Eng-kok)劍橋 (Kiàm-kiô) (toè)羅素 (Lô-sò͘)哈代 (Ha-tāi)學習 (ha̍k-si̍p), 1914年閣 (tio̍h)德國 (tek-kok) (ko)廷根 (têng-kun) (kap)大話 (Toā-oē) ͘希爾伯特 (Hi-ní-peh-te̍k)埃德蒙 (Ia-tek-bông) ͘ (Lân) ()。了後伊 (tńg)來到 (lâi-kàu)劍橋,閣 (chài)轉來到美國。 1915 (kau)16年,伊佇哈佛 (ha-hu̍t)教授 (kàu-siū)哲學, ()了後 (ūi)通用 (thong-iōng)電氣 (tiān-khì) (toā) () (pah) (kho) (choân) (chheh)工作 (kang-chok)戰爭 (Chiàn-cheng)期間 (kî-kan) (teh) ()里蘭州阿伯 (a-peh) (teng)試驗場 (chhì-giām-tiûⁿ) (chǹg) (géng)彈道 (tân-tō) (ha̍k)戰後 (Chiàn-āu)伊佇 (moâ) (séng) (kong)教授數學。伊講課 (káng-khò)技巧 (ki-khiáu)惡劣 (ok-loat)常常 (siông-siông) (nāu)笑話 (chhiò-oē)核心 (he̍k-sim) ()咧緣 (teh-iân)

麻省理工 (Bâ-séng-lí-kong)任教 (jīm-kàu)時,伊不時 (put-sî) (kàu)歐洲 (au-chiu)。 1926年佮一e5德國移民結婚 (kiat-hun)怹有兩 (In-ū-nn̄g) (ê)查某囝 (cha-bó͘-kiáⁿ)。伊主要 (chú-iàu)佇哥廷根佮劍橋,研究 (pò͘)lang運動 (ūn-tōng) () (li̍p) (ia̍p)變換 (piàn-oāⁿ)調 (tiāu)分析 (hun-sek),特 () (khek) (lûi)問題 (būn-tê)佮Tauber (hêng)定理 (tēng-lí) (tán)

二戰 (Jī-chiàn)時,伊佇槍炮 (chhiuⁿ-phàu)控制 (khòng-chè)方面 (hong-bīn)工作,引發 (ín-hoat) (liáu) (tùi)通信 (thong-sìn)理論 (lí-lūn)興趣 (hèng-chhù)促成 (chhiok-sêng)了控制 (lūn)誕生 (tàn-seng) (Chiàn)了後發生 (hoat-seng)一件 (chi̍t-kiāⁿ)怪事 (koài-sū)。伊邀請 (iau-chhiáⁿ)人工 (jîn-kang)智慧 (tì-hūi)電腦 (tiān-náu)科學 (kho-ha̍k)神經 (sîn-keng)心理學 (sim-lí-ha̍k)少年 (siàu-liân)學者 (ha̍k-chiá)較麻 (kah-moâ)省你 (kong)當這胚 (tng-chit-phe)學者 (lâi)到時 (kàu-sî),伊 (khah)突然 (tu̍t-jiân)斷絕 (toān-choa̍t)所有 (só͘-ū)來往 (lâi-óng) (chit)可能 (khó-lêng) ()伊的神經 (chit)性格 (sèng-keh)引起 (ín-khí)。伊的 (chhù)族中 (cho̍k-tiong)包括 (pau-koat)小弟 (sió-tī)等, (ū)嚴重 (giâm-tiōng)精神 (cheng-sîn)分裂 (hun-lia̍t) (chèng)病史 (pīⁿ-sú) (á) (ûi) (la̍p)本身 (pún-sin) (chiah)有重 (ū-tāng) (tō͘)近視 (kīn-sī)(咧麻 (teh-bâ)省你 (kong)任教時,差不多 (chha-put-to)得用手摸著 (tit-ēng-chhiú-bong-tio̍h)牆壁 (chhiûⁿ-piah)行路 (kiâⁿ-lō͘))佮嚴重的 ()鬱症 (ut-chèng)。躁症發作 (hoat-choh)時,伊 (hong) (kông) (sāi) (cháu) (piàn)校園 (hāu-hn̂g) (ǹg)別人 (pa̍t-lâng)宣傳 (soan-thoân)伊的發現 (hoat-hiān) (Á)鬱症症狀 (chèng-chōng)產生 (sán-seng)時,伊窄軌 (chek-kúi) ()擺向麻 (pái-hiòng-moâ)省的同事 (tông-sū) (lia̍t) (bûn) (sim)說明 (soat-bêng)家己 (ka-kī)自殺 (chū-sat)念頭 (liām-thâu)

二戰之後 (chi-āu),伊對科學研究的政治 (chèng-tī)影響 (éng-hióng)佮科學的軍事 (kun-sū)用途 (iōng-tô͘) (khah)關注 (koan-chù)。伊拒絕 (kū-choa̍t)為軍事機械 (ki-hâi)工作。

1964年伊佇瑞典 (su) (tek) (ko)爾mô往生 (óng-seng)