Wissembourg戰鬥 ( Chiàn-tò͘ ) 發生 ( hoat-seng ) 佇 ( tī ) 1870年 ( nî ) 8月 ( goe̍h ) 4日 ( ji̍t ) ,當時 ( tong-sî ) 輔國 ( Phó͘-kok ) 親王 ( chhin-ông ) Friedrich Wilhelm 發兵 ( hoat-peng ) 向 ( hiòng ) Saarbrucken 東爿 ( tang-pêng ) 纖弱 ( chhiam-lio̍k ) ,攻擊 ( kong-kek ) Wissembourg 佮 ( kap ) 附近 ( hū-kīn ) 法國 ( Hoat-kok ) 將軍 ( chiong-kun ) Abel Douay 領 ( niá ) Marie MacMahon 的 ( ê ) 兵隊 ( peng-tūi ) 所 ( só͘ ) 防守 ( hông-siú ) 的耀殺 ( iāu-sài ) Geisberg 。短尾 ( Té-bé ) 法國戰敗 ( chiàn-pāi ) , Douay戰死 ( chiàn-sí ) , MacMahon退兵 ( thè-peng ) 轉 ( tńg ) Wörth 。
法國佇這 ( chit ) 次 ( chhù ) 戰土 ( chiàn-tō͘ ) 內面 ( lāi-bīn ) 派 ( phài ) 了 ( liáu ) 一 ( chi̍t ) 寡 ( kóa ) Algeria 人 ( lâng ) 組成 ( cho͘-sêng ) 的部隊 ( pō͘-tūi ) 。
準備 ( Chún-pī ) [ 修改 ]
MacMahon派伊的 ( i-ê ) 第二 ( Tē-jī ) 師團 ( Su-thoân ) ,本 ( pún ) 傳 ( thoân ) 和 ( hâm ) 8,600兵士 ( peng-sū ) ,指揮官 ( chí-hui-koaⁿ ) 是 ( sī ) Abel Douay將軍。雖罔 ( Sui-bóng ) Wissembourg原來 ( goân-lâi ) 起設 ( khí-siat ) 未少 ( bē-chió ) 軍事 ( kun-sū ) 設施 ( siat-si ) ,毋過 ( m̄-koh ) 佇前 ( chêng ) 幾 ( kúi ) 年銃炮 ( chhèng-phàu ) 佮預算 ( ī-soàn ) 攏 ( lóng ) 徙 ( sóa ) 過 ( kòe ) 別位 ( pa̍t-ūi ) 去 ( khì ) 。總是 ( Chóng-sī ) 本磚 ( chng ) 瓦那 ( oá-ná ) 是Bayern ,Strasbourg 佮Alsace 北部 ( pak-pō͘ ) 相迵 ( sio-thàng ) 的重要 ( tiōng-iàu ) 通道 ( thong-tō ) 。
過程 ( Kòe-têng ) [ 修改 ]
到 ( Kàu ) 8月3日的時 ( sî ) , Douay接 ( chiap ) 著 ( tio̍h ) 地方官 ( tē-hng-koaⁿ ) Monsieur Hepp的情報 ( chêng-pò ) ,講 ( kóng ) Bayern的軍隊 ( kun-tūi ) 已經 ( í-keng ) 占 ( chiàm ) 了Lauter溪 ( Khe ) 東爿的營壘 ( iâⁿ-lúi ) ,當 ( tng ) 咧 ( leh ) 倚近 ( óa-kīn ) Wissembourg。到4日早起 ( chái-khí ) , Douay才 ( chiah ) 派出 ( chhut ) 步兵 ( pō͘-peng ) 焓 ( hâⁿ ) 過Lauter溪探 ( thàm ) 路 ( lō͘ ) ,結果 ( kiat-kó ) 佇溪邊 ( khe-piⁿ ) 予 ( hō͘ ) 輔國的騎兵 ( khî-peng ) 拍退 ( phah-thè ) 。仝日 ( Kâng-ji̍t ) 過8:00个 ( ê ) 時陣 ( sî-chūn ) , Douay向Strasbourg的MacMahon拍 ( phah ) 電報 ( tiān-pò ) 報告 ( pò-kò ) 探查 ( thàm-chhâ ) 結果; 案照 ( àn-chiàu ) 軍前 ( kun-chêng ) , MacMahon決定 ( koat-tēng ) 隔工 ( keh-kang ) 才將 ( chiong ) 伊 ( i ) 的總部 ( chóng-pō͘ ) 徙過Wissembourg。毋過無 ( bô ) 捋 ( loah ) 久 ( kú ) ,輔國已經咧 ( teh ) 向Wissembourg放 ( pàng ) 銃 ( chhèng ) ,Friedrich von Bothmer 的Bayern第 ( Tē ) 4師團已經咧過Lauter溪[1] 。
佇Wissembourg佮Altenstadt, Douay準備了2个大隊 ( tōa-tūi ) , 6機 ( ki ) 銃炮,佮鬼 ( kúi ) 身 ( sian ) mitrailleuse (一改 ( kái ) 發 ( hoat ) 濟 ( chē ) 粒 ( lia̍p ) 銃子 ( chhèng-chí ) 的武器 ( bú-khì ) )。另外 ( Lēng-gōa ) 閣 ( koh ) 安排 ( an-pâi ) 步兵,奇兵 ( kî-peng ) , 12身大炮 ( tōa-phàu ) 佇聲 ( siaⁿ ) 外 ( gōa ) 的山坪 ( soaⁿ-phiâⁿ ) 。檔 ( Tong ) Bayern均 ( kun ) 過溪的時陣,就 ( to̍h ) 遇 ( gū ) 著Douay準備的銃火 ( chhèng-hóe ) 真 ( chin ) 有 ( ū ) 效率 ( hāu-lu̍t ) 的聯紲 ( liân-sòa ) 攻擊。彼陣 ( Hit-chūn ) Bayern的人馬 ( jîn-bé ) 是頭 ( thâu ) 一改拄 ( tú ) 著mitrailleuse 這款 ( khoán ) 武器,這款原始 ( goân-sú ) 的機關銃 ( ki-koan-chhèng ) ,伊猶 ( iáu ) 無法度 ( hoat-tō͘ ) 加奈 ( ka-ta ) 向戰場 ( chiàn-tiûⁿ ) 戀社 ( loān-siā ) ,展島 ( tián-tó ) 是愛 ( ài ) 針對 ( chiam-tùi ) 一个 ( chi̍t-ê ) 目標 ( bo̍k-phiau ) 來 ( lâi ) 攻擊,遭成 ( cho-sêng ) 對方 ( tùi-hong ) 歸新居 ( kui-sin-ku ) 的傷害 ( siong-hāi ) [2] 。
到Bayern軍 ( kun ) 頭一改欲 ( beh ) 過Lauter溪而 ( jî ) chhiá攻 ( kong ) 入 ( ji̍p ) Wissembourg的時,閣受 ( siū ) 著低 ( Te ) 1 Algeria Tirailleur 聯隊 ( Liân-tūi ) 的Turcos [3] 阻擋 ( chó͘-tòng ) ,遮的 ( chia-ê ) 兵仔 ( peng-á ) 攑 ( gia̍h ) Chassepot 銃,站 ( tiām ) 溝仔 ( kau-á ) 內 ( lāi ) ,城牆 ( siâⁿ-chhiûⁿ ) 等 ( téng ) ,或者 ( he̍k-chiá ) 是利用 ( lī-ēng ) 鐵路 ( thih-lō͘ ) 塗墩 ( thô͘-tun ) 做 ( chò ) 防備 ( hông-pī ) 。遐 ( Hia ) Bayern兵 ( peng ) 嘛 ( mā ) 真有可能 ( khó-lêng ) 是頭一改看 ( khòaⁿ ) 著非洲 ( Hui-chiu ) 兵仔。因為 ( In-ūi ) 需要 ( su-iàu ) 覆地 ( phak-tē ) ,輔國軍隊所得二 ( tek-lī ) 个 "快銃 ( khoài-chhèng ) " (Schnellfeuer ) 戰術 ( chiàn-su̍t ) 嘛無通 ( thang ) 好 ( hó ) 使用 ( sú-iōng ) 。總是輔國佮Bayern的大炮 娃拿 ( oa-ná ) 予普軍 ( Phó͘-kun ) 有加減 ( ke-kiám ) 震益 ( chìn-ek ) 。德國人 ( Tek-kok-lâng ) 个大炮過Lauter溪加入 ( ka-ji̍p ) 步兵的行動 ( hêng-tōng ) ,消滅 ( siau-bia̍t ) 一了寡Wissembourg的mitrailleuse ,而chhiá共 ( kā ) 法國兵仔拍落 ( lo̍h ) 城牆。當時法國的大炮攻擊失錯 ( sit-chhò ) ,無法多 ( hoat-to ) 有效 ( iú-hāu ) 損害 ( sún-hāi ) 普軍[4] 。
Friedrich Wilhelm領下 ( hā ) 的普軍無向法軍 ( Hoat-kun ) 的頭前面 ( thâu-chêng-bīn ) 衝突 ( chhiong-tu̍t ) ,顛倒 ( tian-tó ) 是向法軍的正爿 ( chiàⁿ-pêng ) ,倒爿 ( tò-pêng ) 佮後壁平 ( āu-piah-pêng ) 來攻擊。這款情形 ( chêng-hêng ) 雨 ( hō͘ ) Abel Douay失 ( sit ) 去新車編 ( sin-ku-piⁿ ) 的保護 ( pó-hō͘ ) 。佇早起的11點 ( tiám ) ,伊循 ( sûn ) mitrailleuse砲兵 ( phàu-peng ) 的時煞 ( soah ) 予薄查 ( po̍k-cha ) 害死 ( hāi--sí ) 。這陣 ( chūn ) 普軍的包圍 ( pau-ûi ) 已經差不多 ( chha-put-to ) 元成 ( goân-sêng ) 。輔國第9師團𤆬頭 ( chhōa-thâu ) 的第5軍團 ( Kun-thoân ) 加入戰鬥,佔領 ( chiàm-niá ) Altenstadt ,佇Wissembourg的鐵路塗墩佮Algeria人交戰 ( kau-chiàn ) 。 Bayern方面 ( hong-bīn ) 超過 ( chhiau-kòe ) 6陣 ( tīn ) 大隊加入了後 ( liáu-āu ) , Wissembourg已經規个 ( kui-ê ) 予溥封 ( Phó͘-hong ) 圍起來 ( ûi--khí-lâi ) [5] 。
當 ( Tong ) 法國軍隊閣咧相戰 ( sio-chiàn ) 的時陣, Wissembourg的市民 ( chhī-bîn ) 出面 ( chhut-bīn ) 要求 ( iau-kiû ) 法軍的第74聯隊開 ( khui ) 門 ( mn̂g ) 戶 ( hō͘ ) 德國 ( Tek-kok ) 的軍隊入城 ( siâⁿ ) 。照 ( Chiàu ) 彼當陣 ( hit-tang-chūn ) 守城 ( siú-siâⁿ ) 指揮官的回想 ( hôe-sióng ) ,遮的人民 ( jîn-bîn ) 有的 ( ū-ê ) 認為 ( jīn-ûi ) 法軍的防守 "無效 ( bô-hāu ) ",也 ( iā ) 有人怪 ( koài ) 法軍製造 ( chè-chō ) 損害。短尾市民就過城門 ( siâⁿ-mn̂g ) 營 ( iâⁿ ) 入Bayern的軍隊。了後普軍佮法軍繼續 ( kè-sio̍k ) 對 ( ùi ) Geisberg別莊 ( pia̍t-chong ) 交戰.[6] 。
戰士 ( Chiàn-sū ) 佇Geisberg延 ( chhiân ) 麥 ( be̍h ) 一點鐘 ( tiám-cheng ) ,普軍不斷 ( put-toàn ) 攻入 ( kong-ji̍p ) 城堡 ( siâⁿ-pó ) 內,第7聯隊損失 ( sún-sit ) 了23个軍官 ( kun-koaⁿ ) 佮329个兵仔。對Geisberg會卡 ( ē-khah ) , Wissembourg方面的普軍佮Bayern軍嘛加入攻擊,捒 ( sak ) 過法國的第74聯隊。後尾 ( Āu-bóe ) 輔國第9師團將炮兵隊 ( phàu-peng-tūi ) 在 ( chhāi ) 上 ( chiūⁿ ) Geisberg 800步 ( pō͘ ) 遠 ( hn̄g ) 的權地 ( koân-tē ) ,予城堡無法度防禦 ( hông-gū ) ,綴尾 ( tè-bé ) Geisberg的法軍投降 ( tâu-hâng ) [7] 。
遮 ( Chia ) 投降的法國兵仔有兩百的 ( nn̄g-pah-ê ) ,其他 ( kî-tha ) 逃陝 ( tô-siám ) 向西爿 ( sai-pêng ) 。
參照 ( Chham-chiàu ) [ 修改 ]
書誌 ( Su-chì ) [ 修改 ]
Jaques, Tony (2007). "Wissembourg". Dictionary of Battles and Sieges: A Guide都8,500 Battles from Antiquity through the Twenty-first Century . Greenwood Press. ISBN 978-0313335365 .
Wawro, Geoffrey (2003). "Wissembourg and Spicheren". The Franco-Prussian War: The German Conquest of France怹1870–1871 . Cambridge University Press. pp. 95–107. ISBN 978-0-511-33728-4 .
注跤 ( Chù-kha ) [ 修改 ]